Trong tiếng Nga, danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân được gọi theo 2 cách: "народный артист" (được trao trong các ngành nghệ thuật biểu diễn như âm nhạc, sân khấu, múa...) và "народный художник" (trao trong các ngành nghệ thuật thị giác như mỹ thuật, nhiếp ảnh...)

Danh hiệu lần đầu được trao vào năm 1936, người đầu tiên nhận được là diễn viên Maria Yermolova. Cho đến năm 1991, thì đã có 1010 người được nhận danh hiệu. Người cuối cùng được trao danh hiệu là nữ ca sĩ Alla Pugachyova và nam diễn viên điện ảnh Oleg Iankovsky.

Thông thường để đạt được danh hiệu này thì cần phải trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ công huân rồi Nghệ sĩ nhân dân của các nước trong Liên Bang Xô Viết. Ví dụ như Sofia Rotaru, được trao Nghệ sĩ công huân Ukraina năm 1973, Nghệ sĩ nhân dân Ukraina năm 1976, Nghệ sĩ nhân dân Moldova năm 1983, và cuối cùng Nghệ sĩ nhân dân Liên Xô năm 1988, là nữ ca sĩ nhạc nhẹ đầu tiên được trao tặng danh hiệu. Ngoài các yếu tố về tài năng, cống hiến, giải thưởng... thì tuổi tác nghề nghiệp cũng là một yếu tố quan trọng. Thông thường ngoài 60 tuổi thì mới được trao tặng, ngoại trừ những ngoại lệ như nghệ sĩ ballet Nadezhda Pavlova (trao ở tuổi 28), diễn viên Sergei Bondarchuk (tuổi 32), diễn viên Lyudmila Chursina (tuổi 40)...

Tuy Liên Xô đã sụp đổ, nhưng hiện nay trên các phương tiện truyền thông đại chúng, danh hiệu này vẫn được sử dụng và tôn trọng như sự ghi nhận cho tài năng và phẩm giá của các nghệ sĩ.